Vacxin bất hoạt được tiêm vào cơ thể chúng kích thích sản xuất các kháng thể và làm cho cơ thể sẵn sàng để ứng phó với tình trạng nhiễm vi rút SARS-CoV-2. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về vacxin bất hoạt này.
Tóm tắt nội dung
Vacxin bất hoạt là gì?
Vacxin bất hoạt của Sinopharm của Trung Quốc sản xuất là vắc xin phòng bệnh do vi rút SARS-CoV-2 (COVID-19) gây ra. Sau khi vi rút bất hoạt trong vắc xin được tiêm vào cơ thể, chúng kích thích sản xuất các kháng thể và làm cho cơ thể sẵn sàng để ứng phó với tình trạng nhiễm vi rút SARS-CoV-2. Thành phần của vắc xin này được bổ sung hydroxit nhôm để tăng cường phản ứng của hệ thống miễn dịch.
Vaccine bất hoạt được sản xuất bằng cách nuôi cấy tác nhân gây bệnh, thường là virus trong những môi trường thích hợp. Khi chúng đã phát triển đầy đủ, nhiệt, hóa chất hoặc tia xạ sẽ được sử dụng để phá hủy vật chất di truyền và “làm chết” các mầm bệnh này.
Tìm hiểu thêm: Vacxin là gì?
Dù vật chất di truyền đã bị phá hủy, tác nhân gây bệnh vẫn chứa nhiều thành phần có khả năng kích hoạt phản ứng miễn dịch. Khi đi vào cơ thể, kháng nguyên từ mầm bệnh sẽ được các tế bào trình diện kháng nguyên (APC) nhận diện và vận chuyển đến hạch bạch huyết. Trong quá trình vận chuyển, các tác nhân gây bệnh sẽ được enzyme phân cắt thành các đoạn peptide, gọi là epitope. Các epitope này sẽ liên kết với phân tử MHC để tạo ra phức hợp peptide-MHC trên bề mặt tế bào.
Sau đó, phức hợp này được tế bào T ở hạch bạch huyết nhận diện nhờ các thụ thể tế bào T, từ đó kích thích phản ứng miễn dịch đặc hiệu với kháng nguyên thông qua trung gian kháng thể hoặc qua trung gian tế bào. Quá trình này tạo ra “bộ nhớ miễn dịch” giúp cơ thể chống lại một mầm bệnh cụ thể, đồng thời cho phép hệ thống miễn dịch phản ứng nhanh và hiệu quả hơn khi tiếp xúc với mầm bệnh đó trong tương lai.
Ưu và nhược điểm của vaccine bất hoạt
Nhìn chung, loại vaccine nào cũng có những ưu và nhược điểm riêng. Nếu so với các loại vaccine sống giảm độc lực (vaccine chứa các tác nhân gây bệnh còn sống nhưng bị làm cho suy yếu), hiệu lực bảo vệ của vaccine bất hoạt thường kém hơn. Điều này là do vaccine bất hoạt chỉ kích thích phản ứng miễn dịch qua trung gian kháng thể nên phản ứng sẽ yếu và tồn tại trong thời gian ngắn hơn. Đây cũng là nguyên nhân vì sao vaccine bất hoạt cần được tiêm thêm 3 – 4 liều nhắc lại để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu, trong khi vaccine sống giảm độc lực chỉ cần 1 – 2 liều.
Thêm vào đó, việc sản xuất vaccine bất hoạt cần cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm đảm bảo tiêu chuẩn để nuôi cấy vi khuẩn và virus một cách an toàn, đồng thời cần thời gian tương đối dài hơn so với các loại vaccine khác.
Ngược lại, vaccine bất hoạt cũng mang đến nhiều ưu điểm nổi bật. Đầu tiên, vì mầm bệnh trong vaccine đã chết nên điều kiện bảo quản của vaccine bất hoạt sẽ không nghiêm ngặt như vaccine sống giảm độc lực. Việc này giúp vaccine có thể được vận chuyển đến những khu vực còn khó khăn, chưa có đủ trang thiết bị bảo quản hiện đại.
Thứ hai, vaccine bất hoạt là mầm bệnh đã chết hoặc bất hoạt hoàn toàn nên không thể tái tạo và trở về dạng hoạt động để gây bệnh. Vì vậy, chúng sẽ phù hợp cho nhiều đối tượng, kể cả người có hệ miễn dịch bị tổn thương.
Tiêm vacxin bất hoạt như thế nào?
Tiêm chủng vắc xin COVID-19 (Vero Cell) bất hoạt của Sinopharm cho một số nhóm đối tượng đặc biệt:
+ Nhóm người từ 60 tuổi trở lên: Hồ sơ hiệu quả và an toàn của vắc xin có thể không được đầy đủ vì chỉ có một số lượng nhỏ người trên 60 tuổi tham gia trong giai đoạn 3 thử nghiệm lâm sàng. Tuy nhiên, ở các nhóm tuổi lớn, tính sinh kháng thể sau tiêm vắc xin COVID-19 (Vero Cell) bất hoạt của Sinopharm là tương tự như ở người trẻ tuổi, trong khi hiệu giá kháng thể trung hòa là đáng kể mặc dù có thấp hơn ở các nhóm tuổi lớn. Cần cân nhắc việc sử dụng vắc xin này ở những người lớn tuổi và chủ động giám sát phản ứng sau tiêm chủng.
Tìm hiểu thêm: Vacxin uốn ván
+ Nhóm người mắc bệnh nền: Tiêm chủng được khuyến nghị cho những người mắc loại bệnh nền mà được xác định là có nguy cơ bị nặng nếu bị nhiễm COVID-19.
+ Nhóm người phụ nữ mang thai: Đây là vắc xin bất hoạt với chất bổ trợ thường được sử dụng trong nhiều loại vắc xin khác và hồ sơ an toàn tốt đã được ghi nhận, bao gồm cả ở phụ nữ có thai. Cho đến khi có dữ liệu để đánh giá tính an toàn và khả năng sinh miễn dịch ở phụ nữ có thai, WHO khuyến cáo sử dụng Sinopharm cho phụ nữ có thai khi lợi ích của việc tiêm chủng lớn hơn nguy cơ rủi ro.
+ Nhóm người phụ nữ cho con bú: Vì đây không phải là vắc xin vi rút sống, nên nó không có khả năng gây ra nguy cơ cho trẻ bú mẹ. Hiệu quả của vắc xin được mong đợi là tương tự giữa phụ nữ đang cho con bú và những người trưởng thành khác. WHO không khuyến nghị ngừng cho con bú sau khi tiêm phòng.
+ Nhóm người bị HIV: Có thể tiêm vắc xin nếu đối tượng thuộc nhóm nguy cơ phơi nhiễm hoặc nguy cơ mắc bệnh nặng, cân nhắc đánh giá giữa lợi ích và nguy cơ đối với từng cá nhân. Không cần thiết phải xét nghiệm HIV trước khi tiêm vắc xin.
+ Nhóm người bị suy giảm miễn dịch, người đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch: Có thể tiêm vắc xin nếu họ thuộc nhóm nguy cơ, các thông tin, hồ sơ về suy giảm miễn dịch cần được cung cấp cho nhân viên y tế để tư vấn về lợi ích và rủi ro cũng như theo dõi, đánh giá sau tiêm chủng.
+ Đối với những người đang điều trị nhận kháng thể đơn dòng hoặc đang dùng huyết tương như một phần của điều trị COVID-19: Nên hoãn tiêm chủng ít nhất 90 ngày
+ Nhóm người bị nhiễm SARS-CoV-2 trước đó: Có triệu chứng hay không có triệu chứng đều có thể tiêm vắc xin sau 6 tháng khỏi bệnh.
