Tin tức khác

Những điều cần biết khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm có thể tử vong hoặc để lại các di chứng nặng nề. Chính vì vậy, tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay.

Tóm tắt nội dung

Viêm não Nhật Bản là gì?

Viêm não Nhật Bản do virus viêm não Nhật Bản thuộc nhóm B họ Togaviridae, giống Flavivirus gây ra. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây truyền theo đường máu, gây nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương ở cả trẻ em và người lớn. Virus viêm não Nhật Bản là loại virus không chịu nhiệt, bất hoạt ở nhiệt độ 56 độ C trong 30 phút và 2 phút ở nhiệt độ 100 độ C. Đặc biệt, virus này ở trạng thái đông lạnh có thể tồn tại trong thời gian lên đến vài năm.

Bệnh được phát hiện lần đầu tiên tại Nhật Bản, với biểu hiện viêm não hay viêm màng não tủy. Năm 1935, các nhà khoa học nước này đã phát hiện ra nguyên nhân gây bệnh là một loại virus và từ đó đặt tên là virus viêm não Nhật Bản. Đến năm 1938, cũng do các nhà khoa học Nhật Bản đã tìm ra vai trò truyền nhiễm của loài muỗi Culex tritaeniorhynchus, sau đó xác định được vật chủ và ổ chứa chính của virus viêm não là loài lợn và chim.

Theo đó, các nguồn lây bệnh viêm não Nhật Bản chủ yếu là gia súc như lợn, ngựa, trâu, bò và các loài chim hoang dã. Trung gian truyền bệnh là muỗi Culex thường sinh sản và phát triển vào mùa hè nên bệnh viêm não Nhật Bản bùng phát mạnh từ tháng 5 – 7. Loài muỗi này sau khi hút máu từ các động vật bị bệnh sẽ truyền sang người thông qua vết muỗi đốt.

So với các bệnh truyền nhiễm khác, viêm não Nhật Bản đặc biệt nguy hiểm bởi virus này sẽ tấn công trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương của con người. Do đó, có tới hơn 50% số ca mắc bệnh sẽ để lại di chứng nặng nề. Trong đó bao gồm khả năng bại liệt, liệt nửa người, bại não, rối loạn tâm thần, mất ngôn ngữ…

Nguy hiểm hơn, viêm não Nhật Bản không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn ủ bệnh. Các biểu hiện cũng dễ nhầm lẫn với các bệnh viêm não khác và cách duy nhất để xác định tình trạng bệnh là dựa vào kết quả xét nghiệm. Bệnh này cũng chuyển biến xấu rất nhanh, người bệnh có thể sốt cao dẫn đến co giật và hôn mê chỉ sau vài ngày nhiễm virus.

Những điều cần biết khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Hiệu quả của việc tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Hiện nay, bệnh viêm não Nhật Bản chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu mà chủ yếu là điều trị triệu chứng, phối hợp điều trị hỗ trợ và nâng cao thể trạng sức khỏe cho người bệnh. Chính vì vậy, việc phát hiện và có biện pháp điều trị sớm sẽ giúp ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra và làm giảm tỷ lệ tử vong của người bệnh.

Bên cạnh đó, tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Trước khi Việt Nam triển khai tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, có đến 25 – 30% các ca viêm não nhập viện là do nhiễm virus viêm não Nhật Bản và trong đó có nhiều trường hợp đã tử vong. Sau nhiều năm triển khai tiêm chủng thì hiện nay, tỷ lệ này đã giảm xuống dưới 10%, với tỷ lệ trẻ đủ tuổi được tiêm luôn duy trì ở mức cao. Tuy nhiên, nguy cơ mắc bệnh có thể tăng trở lại nếu trẻ không được tiêm chủng vắc xin đầy đủ và đúng lịch.

Trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, trẻ em khi đủ 12 tháng tuổi được khuyến cáo nên bắt đầu tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản và trẻ từ 1 – 5 tuổi sẽ được tiêm miễn phí tại các trạm y tế phường, xã tại địa phương sinh sống.

Ngoài ra, Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới ẩm, với lượng mưa trung bình tương đối lớn. Đây là điều kiện thích hợp cho các loài muỗi sinh sôi và phát triển. Ở các tỉnh phía Bắc, dịch viêm não Nhật Bản chủ yếu tập trung vào mùa hè các tháng 5, 6, 7, 8. Còn tại khu vực miền Trung và miền Nam, bệnh lưu hành rải rác quanh năm, đặc biệt là ở vùng đồi núi. Sau khi triển khai chương trình tiêm chủng mở rộng trong đó có tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản, số ca mắc căn bệnh này đã giảm đáng kể.

Vắc xin viêm não Nhật Bản tiêm mấy mũi?

Tất cả đối tượng ở mọi độ tuổi đều có thể mắc bệnh viêm não Nhật Bản, nhưng chủ yếu là trẻ em dưới 15 tuổi. Đặc biệt, nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất là trẻ em từ 2 – 6 tuổi chiếm khoảng 75% tổng số ca mắc.

Tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản cho trẻ đầy đủ số mũi và đúng theo lịch là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Hiện nay, Việt Nam đang sử dụng 2 loại vắc xin viêm não Nhật Bản phổ biến vắc xin JEVAX và vắc xin IMOJEV.

Lịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản IMOJEV

Đây là loại vắc xin có thể phòng ngừa bệnh cho trẻ khi đã từ 9 tháng tuổi trở lên và ngay cả lứa tuổi trưởng thành. Trong Chương trình tiêm chủng dịch vụ, có thêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản IMOJEV của hãng Sanofi Pasteur của Pháp – sản xuất tại Thái Lan, vắc-xin sống giảm độc lực, tái tổ hợp với virus sốt vàng. Sau khi tiêm đầy đủ 3 liều cơ bản của vắc xin JEVAX trở lên, có thể hoàn tất phác đồ phòng viêm não Nhật Bản với liều duy nhất vắc xin IMOJEV.

Lịch tiêm chủng như sau:

– Đối tượng trẻ em từ độ 9 tháng tuổi cho đến dưới 18 tuổi (chưa bao giờ tiêm Vắc xin JEVAX)

Mũi 1: Đây là mũi tiêm đầu tiên.
Mũi 2: Mũi tiếp theo cách 1 năm sau mũi 1.

– Đối với người trưởng thành trên 18 tuổi chỉ cần tiêm 1 mũi.

– Những trường hợp CHỐNG chỉ định khi tiêm vắc xin IMOJEV đó là:

Không tiêm vắc xin IMOJEV cho người dị ứng với những thành phần có trong vắc xin.
Những người bị suy yếu miễn dịch tế bào và suy giảm miễn dịch bẩm sinh.
Phụ nữ mang thai hoặc đang nuôi con bằng sữa mẹ.
Người có triệu chứng suy giảm chức năng miễn dịch do HIV.

Những điều cần biết khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Lịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản JEVAX

Trong Chương trình tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam hiện đang sử dụng vắc xin JEVAX để phòng ngừa bệnh viêm não Nhật Bản. Vắc xin JEVAX do TNHH MTV Vaccin Việt Nam sản xuất. Vắc xin này có hàm chứa lượng virus viêm não có đặc tính bất hoạt và tinh khiết nhất.

Về hiệu lực, nếu chỉ tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản mũi 1 thì không có hiệu lực bảo vệ. Tuy nhiên, tiêm đủ 2 mũi thì hiệu lực bảo vệ có thể đạt trên 80%. Khi tiêm đủ 3 mũi thì hiệu quả sẽ đạt tới 90 – 95% trong khoảng 3 năm. Vì vậy, trẻ cần phải được tiêm đủ số mũi và tiêm nhắc lại mỗi 3 năm cho đến 15 tuổi.

– Phác đồ tiêm 3 mũi cơ bản:

Mũi 1: Tiêm lần đầu tiên lúc trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên.
Mũi 2: Mũi tiêm tiếp theo sau mũi 1 khoảng từ 1 – 2 tuần.
Mũi 3: Mũi này tiêm sau mũi 1 là khoảng một năm.

– Tái chủng: Để duy trì khả năng miễn dịch thì sau 3 năm nên cho trẻ tiêm nhắc lại một mũi. Hoặc có thể tiến hành tiêm nhắc lại đối với những người có khả năng miễn dịch cao trước khi có dịch viêm não xảy ra.

Trẻ lớn hơn hoặc từ 12 tháng tuổi đến khi dưới hoặc bằng 36 tháng tuổi: Tiêm 0,5ml/liều;
Trẻ lớn hơn 36 tháng tuổi và người lớn: Tiêm 1,0 ml/liều.

– Những trường hợp CHỐNG chỉ định khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản JEVAX:

Không tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản đối với những người dị ứng với những thành phần của vắc xin.
Phụ nữ có thai hay người bệnh quá mẫn.
Người mắc các bệnh thuộc về bệnh bẩm sinh.
Người đang có triệu chứng sốt cao, không khỏe hoặc mắc bệnh nhiễm trùng…
Người mắc các bệnh ác tính nói chung và bệnh tim, gan, thận, ung thư máu, tiểu đường, suy dinh dưỡng..

Những lưu ý sau khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Sau khi tiêm vắc xin, phụ huynh cần phải để trẻ ở lại cơ sở y tế chờ trong 30 phút để được theo dõi.
Khi về nhà, phụ huynh cần phải vệ sinh cho trẻ sạch sẽ để tránh bị nhiễm trùng.
Cha mẹ cần kiểm tra nhiệt độ cơ thể bé thường xuyên. Nếu thấy trẻ sốt cao trên 38,5 độ C thì nên lau người bằng nước ấm cho bé, có thể dùng thuốc theo như bác sĩ đã kê đơn.
Để tránh bị nhiễm khuẩn, nhiễm trùng, phụ huynh tuyệt đối không nên đắp hoặc bôi bất cứ thứ gì vào chỗ tiêm.
Sau tiêm nên cho trẻ ăn uống đầy đủ chất và thực phẩm cần phải đảm bảo an toàn vệ sinh. Bên cạnh đó, để sức đề kháng của trẻ được khỏe mạnh nên bổ sung thêm các khoáng chất, thực phẩm chức năng giàu bổ dưỡng.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn đọc nắm được những thông tin cần lưu ý khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản cho trẻ.

Tổng hợp

nguyenphuong